Het Molukse verhaal: ‘Ik laat het liever vertellen door de mensen die het hebben meegemaakt’

MOZA heeft het oral history scholenproject gericht op persoonlijke verhalen van Molukkers afgerond. Dat gebeurde 22 juni 2023 in het gebouw van de Moluks stichting Buah Hati in Tiel. Aan de portretten werkten zo’n 300 leerlingen en 25 Molukkers mee.

Gastlessen

“Kan je wat vertellen over Molukkers in Nederland?” Jazeker, we bepalen wel zelf welk beeld we schetsen. Dus we beginnen bij 1600, nootmuskaat woekerprijzen, kerstening en we komen vanzelf bij 2023 uit. “Prima”, dus begin mei gaf MOZA een aantal gastlessen op het Lingecollege in Tiel. Leerlingen in het derde leerjaar havo, atheneum en gymnasium. Nou worden er wel vaker gastlessen gegeven op scholen. Maar deze keer was het voor de leerlingen een serieuze zaak. Want de leerlingen werden voor dit project beoordeeld. En dat was ook te merken.

Met een mentimeter haalden we tijdens de gastlessen ook wat data op, want data over (het beeld van) Molukkers in Nederland is wat we missen.

Interviews

MOZA deed eerder een oproep aan iedereen om zich aan te melden voor de interviews. We hebben geprobeerd om een diverse groep mensen te laten interviewen om te voorkomen dat de Molukse verhalen eentonig werden. Zo is nadrukkelijk gevraagd naar mensen die iets te vertellen hadden over een voorwerp of persoonlijk (familie)verhaal, bijvoorbeeld het verhaal aan boord van een schip tijdens de overtocht, tifa of suling. En dat is gelukt.

Aan de interviews deden circa 25 Molukkers mee verspreid over het land. Hier waren drie dagen voor uitgetrokken. Het was een gigantisch gedoe om alles rond te krijgen met de planning van de lessen van de leerlingen. Veel dank aan de docenten van het Lingecollege.

Impact

In de Nederlandse canon is een bescheiden rol voor de Molukse geschiedenis. Daar komt waarschijnlijk verandering in, maar het blijft de vraag wat de impact is van nóg meer verplichte kost in al een bomvol programma van het vak geschiedenis. Bovendien is niet iedere leerlingen goed in geschiedenis. Het optekenen van Molukse verhalen was een vakoverstijgend project. Naast de gastlessen leerden de leerlingen interviewen en hoe je brononderzoek verricht. En hoe beoordeel je de kwaliteit van informatie op het internet? En hoe bepaal je vooraf wat je aan een mevrouw van 85 jaar gaat vragen? De opgehaalde informatie mochten de leerlingen verwerken als redactioneel stuk, opinie-stuk en zelfs een pitch over hoe men nu denkt over de treinacties en excuses aan de Molukkers.

“Er wordt vaak gezegd dat ons verhaal niet in de geschiedenisboeken staat. Maar ik laat het liever vertellen door mensen die het hebben meegemaakt”

— Kaja Sariwating

“Er wordt vaak gezegd dat ons verhaal niet in de geschiedenisboeken staat. Maar ik laat het liever vertellen door mensen die het hebben meegemaakt. We hebben 300 leerlingen een nieuw perspectief geboden. Over vooroordelen, niet oordelen en in elkaar verdiepen. Dat is voor mij educatie”, aldus Kaja Sariwating van MOZA.

Deelnemers

Acteur en filmmaker Joenoes Polnaija was de jongste deelnemer. Hij vertelde over het opgroeien in de Molukse en hoe hij in zijn identiteit in zijn werk terugkomt. Tante/oma Paulien Lekatompessy-Ayal was de nestor van het gezelschap. Zij maakte de overtocht met de Asturias als tiener mee. “Ik hoop dat ik het goed heb gedaan, dames”, zegt ze tegen de meiden die haar hebben geïnterviewd. Zichtbaar geraakt gaan ze na het interview nog even samen op de foto.

Presentatie krantjes

Inmiddels is het oral history scholenproject gericht op persoonlijke verhalen van Molukkers afgerond. Dat gebeurde 22 juni 2023 in het gebouw van de Moluks stichting Buah Hati in Tiel. De 300 leerlingen presenteerden hun eigen groepsopdracht aan elkaar. De Molukse verhalen zijn ook gepubliceerd in 6 verschillende krantjes. Deelnemers van het projecten krijgen het krantje opgestuurd. MOZA zal vanaf de zomer enkele portretten van de leerlingen publiceren.

Wil je ook zo’n krantje ontvangen? Dat kan! Tijdelijk geven we gratis een krantje met Molukse verhalen weg bij de aanschaf van minimaal twee boeken in onze webshop.